- Μάξιμος ο Ομολογητής
- (Κωνσταντινούπολη 580; – Φρούριο Σχίμαρις, Υπερκαυκασία 662). Βυζαντινός εκκλησιαστικός συγγραφέας. Καταγόταν από εύπορη οικογένεια και απέκτησε αξιόλογη μόρφωση. Σταδιοδρόμησε αρχικά ως γραμματέας του αυτοκράτορα Ηράκλειου, αλλά εγκατέλειψε το αξίωμά του και ακολούθησε τον μοναχικό βίο. Έζησε αρχικά σε μία μονή στη Χρυσόπολη του Βοσπόρου, διετέλεσε εκεί ηγούμενος και αργότερα μετέβη στη βόρεια Αφρική. Συμμετείχε ενεργά στις χριστολογικές έριδες και αγωνίστηκε εναντίον του μονοθελητισμού. Αναγκασμένος από την αραβική εισβολή, το 645 μ.Χ. ταξίδεψε στη Ρώμη και εργάστηκε για τη συγκρότηση της συνόδου του Λατερανού (649), η οποία καταδίκασε τον μονοθελητισμό και τα διατάγματα που είχαν εκδοθεί υπέρ αυτού, την Έκθεσιν του Ηρακλείου και τον Τύπον του Κώνσταντα B’. Ο Μ. συνελήφθη κατά διαταγή του Κώνσταντα και, αφού οδηγήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, εξορίστηκε αρχικά στη Βιζύη και κατόπιν στον Καύκασο, όπου πέθανε λόγω των άσχημων βιοτικών συνθηκών. Ο Μ. υπήρξε θεολόγος που άσκησε μέγιστη επίδραση στη θεολογία της Ανατολικής Εκκλησίας, γιατί συγκέντρωσε ό,τι καλύτερο είχε η ελληνική σκέψη και τα έργα των Πατέρων της Εκκλησίας, παγιώνοντας την τελική τους έκφραση. Οι πλατωνικές αντιλήψεις, έτσι όπως τις διαμόρφωσαν οι μεγάλοι πατέρες της Καππαδοκίας, κυρίως ο Ψευδοδιονύσιος ο Αρεοπαγίτης, αποτελούν το θεμέλιο μιας ιεραρχική και λειτουργικής θεώρησης του κόσμου, εμποτισμένης από την αριστοτελική μεταφυσική. Η χριστολογική πολεμική ενέπνευσε τον κεντρικό πυρήνα της φιλοσοφίας του, δηλαδή την ιδέα ότι όλη η πραγματικότητα αποτελεί ενσάρκωση του αιώνιου στο τυχαίο και του θείου στο ανθρώπινο. Έγραψε έργα εξηγητικά, δογματικά, πολεμικά κατά του μονοφυσιτισμού και του μονοθελητισμού και ασκητικά, τα οποία και αποτελούν σχόλια στον Γρηγόριο Ναζιανζηνό και στον Ψευδοδιονύσιο.
Dictionary of Greek. 2013.